Teren biologicznie czynny – co to takiego?

Przed nami kolejny sezon lokalnych podtopień z Rowu Jeziorki. Garaże pełne wody, zatkane studzienki ściekowe, przelewający się nurt kanałku, woda stojąca w ogrodach i na skrzyżowaniach.  W skrajnych przypadkach – wartki nurt deszczówki sprawnie przypływający przez parter niedawno wyremontowanego domu.

Czy to oznacza, że warto zaopatrzyć się w worki z piaskiem, którymi obłożymy swoje domy i garaże, bo nic innego nam w najbliższej przyszłości nie pozostało?

Nieustannie powstające nowe domy powodują, że nasza wieś betonuje się i uszczelnia. Skutkiem tego są coraz dotkliwsze podtopienia i mikropowodzie. Ale to nie tylko wina deweloperów. My też, jako mieszkańcy, mamy w tym własny udział.

W 2022 r.  w Urzędzie Miasta i Gminy trwały prace nad stworzeniem dokumentu pt. „Program bezpieczeństwa przeciwpowodziowego na terenie Gminy.” Zlecono specjalistyczne opracowanie, które ma na celu wskazanie kierunków działań przeciwdziałających skutkom deszczy nawalnych.

Pod koniec 2022 r.  Gmina przeprowadziła również serię konsultacji społecznych. Dowiedzieliśmy się, że w przyszłości powstaną zbiorniki retencyjne, ale wiele zależy od pozyskania środków na ich budowę, od współpracy z sąsiednimi gminami oraz podmiotami zarządzającymi wodami.

Retencja wody to zbieranie, magazynowanie wody lub spowolnienie jej spływu. Retencja poprawia warunki wodne w gruncie poprzez zatrzymanie w nim wody.  Zatrzymanie wody w konkretnym miejscu może zapobiegać podtopieniom w miejscach spływu. Przeciwdziała także suszy, gdy jest mało opadów.

Retencję można podzielić na dużą, małą i mikroretencję. Duża retencja to zadanie władz: budowa zbiorników retencyjnych (na ciekach wodnych), udrażnianie rowów melioracyjnych, egzekwowanie podatku deszczowego (w naszej Gminie nie ma tej daniny). Mała retencja to lokalne gromadzenie wody w niewielkich zbiornikach lub rowach melioracyjnych. To zadanie należy do zarządcy poszczególnych elementów układu wodnego  (np. gdy dany rów jest przy drodze obowiązki jego utrzymania należą do zarządcy drogi).

Aby znacząco poprawić sytuację wodną na obszarze naszego Sołectwa, potrzebne są również wysiłki poszczególnych gospodarstw domowych. Każdy z nas, działając świadomie, może wpłynąć na tę sytuację. I to właśnie jest mikroretencja. Z badań wynika, że te najmniejsze działania dotyczące zagospodarowania wody deszczowej mają największe znaczenie.

Do działań, które jako mieszkańcy zobowiązani jesteśmy podjąć należy utrzymanie powierzchni biologicznie czynnej na własnych działkach.

Czym jest powierzchnia biologicznie czynna?

Powierzchnia biologicznie czynna to niezabudowana i nie utwardzona – przepuszczalna (!) część działki, która może być pokryta roślinnością (rabata, trawnik, grunt obsadzony drzewami i krzewami).

Powierzchnię biologicznie czynną stanowią też oczka wodne, stawy i rowy.  Teren biologicznie czynny pełni nie tylko funkcję estetyczną, ale także konkretne zadania związane z naturalną retencją wody. Nie może stanowić mniej niż 25% powierzchni działki.

Dla naturalnej retencji wodnej szczególnie ważne są drzewa i krzewy, które w bryle korzeniowej mogą magazynować znaczne ilości wody deszczowej i pośniegowej, powoli ją uwalniając i zapobiegając podtopieniom.

Co zrobić by zachować na działce powierzchnię biologicznie czynną?

Oznacza to m.in. rezygnację z wyłożenia kostką brukową (i innymi nieprzepuszczalnymi materiałami) podjazdów i ogrodów (tarasy, podmurowane altany, ścieżki i trwale paleniska).  Uszczelnienie powierzchni ogrodu powoduje, że woda opadowa i roztopowa nie wsiąka w ziemię, ale spływa po powierzchni. Ogranicza to zarówno dostawę wody do korzeni roślin, co powoduje konieczność sztucznego podlewania, ale także, w czasie ulewnych opadów, przyspiesza odpływ wody co może prowadzić do zatykania się studzienek ściekowych, wybijania wody w nieoczekiwanych miejscach, podmywania skarp oraz wylewania się wody z Rowu Jeziorki na sąsiadujące nieruchomości, często zabudowane.

Aby utrzymać powierzchnię biologicznie czynną nie musimy rezygnować zupełnie z utwardzenia części powierzchni. Wystarczy, że na podjazdy, miejsca zabaw dla dzieci, ścieżki ogrodowe wykorzystamy materiały półprzepuszczalne oraz przepuszczalne.

Do takich materiałów należą: krata trawnikowa / geokrata / krata ażurowa, panel drogowy, żwir. Z jednej strony zabezpieczają i stabilizują grunt, z drugiej, dzięki przepuszczaniu wody, umożliwiają wzrost roślin i nie zakłócają naturalnego przepływu wody.

Jaki jest wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej dla mojej działki?

Udział powierzchni biologicznie czynnej dla swojej działki, a także dla powierzchni pod budynkiem wielorodzinnym, można sprawdzić w planie zagospodarowania przestrzennego. Plan ten jest dostępny w na stronie Urzędu Gminy. Nie wynosi mniej niż 25% powierzchni działki.

Postanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) obowiązują wszystkich właścicieli działek, bez względu na to czy są jedynymi właścicielami nieruchomości czy też ich współwłaścicielami (ponieważ tworzą wspólnotę mieszkańców w bloku). Części wspólne nieruchomości (drogi, podjazdy, miejsca postojowe, place zabaw, tereny zielone) także powinny zapewniać przewidziany w MPZP udział powierzchni biologicznie czynnej.

O tym jakie działania, jako mieszkańcy Józefosławia, możemy dodatkowo podjąć w zakresie retencji wody, napiszemy w kolejnych wpisach.